Ishan Chandra Mukherjee was hoofdinspecteur bij het accountantskantoor van Bengalen. Hij bezocht Sri Ramakrishna vaak. Sri Ramakrishna hield ervan zijn eigen gelijkenissen en verhalen uit Ishans mond te horen.
Sri Ramakrishna tegen Ishan: Vertel ons alstublieft ook hoe het hart van de sadhu het grootste van allemaal is.
Ishan: De aarde is het grootste ding dat we overal om ons heen zien. Maar groter dan de aarde is de oceaan, en groter dan de oceaan is de lucht. Maar Vishnu, de Godheid, heeft de aarde, de lucht en de onderwereld bedekt met een van Zijn voeten. En die voet van Vishnu is verankerd in het hart van de sadhu. Daarom is het hart van een heilige man het grootste van allemaal.
(Tegen Ishan) Vertel ons over het afzien van activiteiten.
Ishan: Na het bereiken van God vallen religieuze plichten zoals de sandhya weg. Op een dag zaten er een paar mensen aan de oever van de Ganges en voerden de sandhya uit. Maar één van hen onthield zich ervan. Toen hem naar de reden werd gevraagd, zei hij: ‘Ik observeer een periode van onzuiverheid [asoucha]. Ik kan de sandhya-ceremonie niet uitvoeren. In mijn geval is de verontreiniging het gevolg van zowel geboorte als overlijden. Mijn moeder, Onwetendheid, is dood en mijn zoon, Zelfkennis, is geboren.’
Meester: Vertel ons ook hoe het kastenverschil wegvalt als men zelfkennis verkrijgt.
Ishan: Sankaracharya was eens de trap aan het beklimmen nadat hij zijn bad in de Ganges had afgerond, toen hij vlak voor hem een onaantastbare zag die een troep honden bij zich had.
‘Je hebt me aangeraakt!’ zei Sankara.
‘Eerwaarde heer,’ zei de paria, ‘ik heb u niet aangeraakt, en u mij ook niet. Het Zelf is de innerlijke heerser van alle wezens en kan niet besmet worden. Is er enig verschil tussen de weerspiegeling van de zon in wijn en de weerspiegeling ervan in de Ganges?’
Meester (met een glimlach): “En over harmonie: hoe men God via alle wegen kan verwezenlijken.”
Ishan (glimlachend): Zowel Hari als Hara zijn afgeleid van dezelfde wortel. Het verschil is alleen het achtervoegsel [pratyaya]. In werkelijkheid is Hij die Hari is, ook Hara. Als iemand geloof in God heeft, maakt het niet uit wie hij of zij aanbidt.