Idees

Zijn de golven in de oceaan of rivier echt? Zolang we de golven zien, zijn ze zeker echt. Maar waar zijn golven van gemaakt? Golven zijn geen water. Golven zijn eigenlijk cirkels, maar we zien alleen het bovenste deel ervan. Dit zijn energiecirkels, veroorzaakt door wind, zwaartekracht, enz. De beweging van energie in cirkels creëert golven. We zien alleen het bovenste deel. Golven stijgen en dalen constant, dag en nacht. Energie is constant in beweging. Welke golf nieuw is en welke oud, is bijna onmogelijk te zeggen. Als je een tijdje op het zand zit en de golven ziet stijgen en dalen, denk je misschien: “Waarom stijgen ze en verspillen ze zoveel energie, om het volgende moment weer te doven?”

Ga aan de oever van een rivier zitten. Teken een denkbeeldige lijn voor je. Het water dat die lijn overschrijdt, is het verleden. De lijn is het heden, en het water dat naar de lijn toe stroomt, is de toekomst. Dus, terwijl je aan de oever van de rivier zit, stroomt water uit de toekomst het verleden in. Waarom verleden? Je hebt dat water al voorbij zien stromen. Water stroomt constant, dag en nacht. Als je aan de oever van de rivier zit, zie je de toekomst ogenblikkelijk het verleden worden.

De natuur of de wereld is vergelijkbaar. Wat komen gaat, is de toekomst, wat gebeurd is, is het verleden. De toekomst snelt naar het verleden. De vraag is: wat is er nieuw in de toekomst? Als we op een “rivieroever” van de wereld zouden kunnen zitten en kijken, is het gewoon dezelfde stroom als water. Het is dezelfde natuur die constant van de “toekomst” naar het “verleden” stroomt. Dezelfde bomen, planten, dieren, mensen, gebouwen, de wereld – blijft stromen van de toekomst naar het verleden. We zitten er middenin, in het heden, en denken dat de toekomst mooi zal zijn, dat de toekomst anders zal zijn, enzovoort. Dus wat is er aan de toekomst toegevoegd? Onze hoop en verwachtingen. We hopen een betere en mooiere toekomst te zien.

Er is ook de andere kant van het verhaal. Ouderen denken dat het verleden goud waard was. Ze denken dat de toekomst verwoestend zal zijn. Dit is, wederom, ofwel hoop ofwel verwachting.

Dus wat is de betekenis van dit verhaal? Wat stroomt is gewoon water. Net zoals de rimpelingen en golven niets anders zijn dan wind of energie die als enorme transformaties in dat water verschijnen, is het leven een flux. We creëren een denkbeeldige lijn en verdelen het leven in tweeën: verleden en toekomst. Het is gewoon de stroom van, laten we zeggen, de drie guna’s, sattwa, rajas en tamas in diverse vormen en maten. We geven kleur aan deze stroom door te zeggen: “het verleden was slecht, de toekomst zal geweldig zijn.” De tomatenplant geeft altijd, voor altijd tomaten en geen zwarte peper. De peperplant zal nooit mango’s produceren. Het is allemaal hetzelfde. We denken dat er iets zal veranderen, iets dat ons vreugde brengt. Wat ons leven betreft: we studeren, werken, verdienen geld voor de kost, sterven, worden geboren, studeren, werken, verdienen geld voor de kost… enzovoort.

Advaita Vedanta zegt: zoek een “rivieroever” van het leven om te zitten en de stroom van het leven te observeren en niet met de stroom mee te gaan. Ellende ontstaat wanneer we met de stroom meegaan. Afstand nemen van de stroom en observeren, objectief observeren, is de weg. Dit brengt vrijheid.

Wat is die rivieroever van het leven? Vedanta zegt dat die rivieroever het ware Ik is, de Atman. Al de rest is materie, steeds veranderende materie.

Swami Sunirmalananda