Hoe Schaamte een krachtbron wordt -2

Hoe schaamte een krachtbron wordt

[conclusie]

Aukje Nauta

Top–10 van schaamtebronnen

Bepaalde fouten die ik gemaakt heb

Mijn lichaam

Bepaalde karaktertrekken

Mijn gebrek aan competentie (het gevoel dat ik eigenlijk te weinig weet of kan, bijvoorbeeld op mijn werk)

Mijn psychische problemen, zoals angst of burn-out

Mijn gevoel van eenzaamheid

Mijn lichaamsgeur

Mijn verslaving(en), zoals te veel eten, drinken, drugs of spullen kopen

Bepaalde lichamelijke kwalen, zoals winderigheid of snurken

Bepaalde seksuele activiteiten, zoals soloseks of porno kijken

Ook genoemd: ‘Mijn lichaam, toen ik dat in een winkelruit zag.’ ‘Mijn lichte vorm van autisme.’ ‘Mijn onhandigheid in de supermarkt.’ ‘Mijn angsten en psychische problemen, allemaal zichtbaar doordat ik aan mijn armen krab.’ ‘Dat ik wéér de glasbak aan het vullen was.’

Top–5 van reacties bij schaamte

Ik deed net alsof er niets aan de hand was 38%

Ik drukte de schaamte weg, wilde er niet aan denken of over praten 36%

Ik ging blozen, zweten en/of stotteren 19%

Ik maakte er grapjes over 18%

Ik deelde het met anderen 16%

Ik werd boos 7%

Schaamtevrij in 5 stappen

Herken de signalen. Mensen die zich schamen vertonen vaak vlucht- of vechtgedrag. Dus merk je aan jezelf dat je je probeert te verbergen voor de buitenwereld of blijf je erg aan de oppervlakte in gesprekken over bepaalde onderwerpen, dan word je misschien geconfronteerd met iets waarvoor je je schaamt. Of je schiet juist in de vechtmodus: je reageert de schaamte af op anderen, overschreeuwt jezelf of wordt boos.

Erken de schaamte. Zeg tegen jezelf: ‘Hé, ik schaam me’ en prijs jezelf erom. Juist dat je je schaamt betekent dat je graag het goede wilt doen en daarmee een gewetensvol mens bent.

Beschrijf het. Omschrijf de kloof tussen wie je bent en je ideale zelf – vaak gebaseerd op wat de groepsnorm voorschrijft. Van welke norm wijk je af? En ben jij het of is die norm niet oké? Stel dat je je schaamt vanwege een afwijkende seksuele geaardheid – zou je die dan willen veranderen? Of vind je dat de norm zou moeten veranderen?

Onderzoek je verlangen. Welk verlangen zit er achter de norm waarvan jij afwijkt? Niet altijd is dat achterliggende verlangen meteen duidelijk. Als je je bijvoorbeeld schaamt omdat je bent vreemdgegaan, verlang je er dan naar om trouw te zijn aan je partner, of verlang je er eigenlijk naar om verschillende mensen lief te hebben, maar botst dat met wat je partner of je omgeving ervan vindt?

Onderzoek met wie je je wilt verbinden. Schaamte wordt ook wel gezien als angst voor afwijzing, dus wat erachter zit is verlangen naar verbinding. Als je je verlangen gaat realiseren, met wie voel je je dan verbonden? Als je bijvoorbeeld trots wilt zijn op je afwijkende seksuele geaardheid, dan wil je graag dat de mensen in je omgeving van je houden zoals je bent. Onderzoek of dat zo is, liefst in een open gesprek. En blijkt dat niet het geval, kijk of je aansluiting kunt vinden bij gelijkgestemden die je wel accepteren zoals je bent.